Time is flowing in the middle of the night



 Μπορούμε να αποδράσουμε από τον Χώρο, αλλά όχι από τον Χρόνο.
Ο Χρόνος δεν σταματά ποτέ. Θυμάμαι έναν καλειδοσκοπικό στίχο του Τέννυσον : 
«Time is flowing in the middle of the night» 
(Ο Χρόνος κυλά στο μέσον της νύχτας). 
Ακούς αυτόν τον στίχο και βλέπεις τον Χρόνο σαν ποτάμι που κυλάει, ακόμη και όταν όλοι κοιμούνται. Το σιωπηλό και ασταμάτητο ποτάμι του Χρόνου κυλάει στους κάμπους, στα υπόγεια, ανάμεσα στ' αστέρια, κανείς δεν το αντιλαμβάνεται, κρυφά μέσα στη νύχτα, όταν όλοι κοιμούνται. 
Τι μπορούμε να σκεφτούμε για αυτό, έξω από την ποίηση; Τριάντα αιώνες στοχασμού δεν επέφεραν καμία πρόοδο ως προς το πρόβλημα του Χρόνου, (θα μπορούσα να γράψω δέκα-είκοσι σελίδες που θα συμπύκνωναν όλον τον στοχασμό για το πρόβλημα του Χρόνου, όλης της ιστορίας της ανθρωπότητας). Ο Χρόνος, καθώς κυλάει στο μέσον της ημέρας, κάνει κάτι πολύ παράξενο: μένει στη μνήμη. Ουσιαστικά, ο Χρόνος κατά μεγάλο μέρος αποτελείται μόνο από τη μνήμη μας. Και η μνήμη είναι ατομική. Άρα ο Χρόνος είναι ατομικός. Και η μνήμη κατά μεγάλο μέρος αποτελείται από λήθη. (Δηλαδή, υπάρχει ένα μέσον της νύχτας και στη μνήμη μας).
Συμφωνώ με τον Πλωτίνο, που έλεγε ότι υπάρχουν μόνο τρεις χρόνοι, και ότι και οι τρεις είναι το Παρόν: το τωρινό Παρόν (που μέχρι να το γράψω εδώ έγινε Παρελθόν), το Παρόν του Παρελθόντος που το ονομάζουμε «μνήμη», και το Παρόν του Μέλλοντος που είναι ό,τι φαντάζεται αυτή την παρούσα στιγμή η ελπίδα ή ο φόβος μας. 
Θυμάμαι και τον Πλάτωνα που έλεγε (ψιθυριστά, στο μέσον της νύχτας) ότι ο Χρόνος είναι η κινούμενη εικόνα της αιωνιότητας. (Η αιωνιότητα είναι το θεμελιώδες πρόβλημα της Θεολογίας). 
Αν μπορούσαμε να βρεθούμε έξω από τον Χρόνο μας : Εμείς δεν θα ήμασταν εμείς, αλλά τα πάντα...

Π. Γ.

5 comments:

Γήινο όνομα: Λάζαρος είπε...

Εξαιρετικό κείμενο. Χτες συζητούσα γι'αυτό και σήμερα διάβασα αυτά από σένα. Πιστεύω πως ο χρόνος είναι όντως ατομικός και το πως τον βιώνουμε έχει να κάνει πάλι με την οπτική γωνία από την οποία βλέπουμε τη ζωή. Ο ρυθμός με τον οποίο κυλά είναι ο ίδιος μας ο βιορυθμός, ο ρυθμός δηλαδή της ζωής μας, που έχει μετρονόμο την ποιότητα και την ποσότητα της σκέψης μας, τα πιστεύω μας, τις εμμονές μας, τους φόβους μας, το πως λειτουργούμε και κινούμαστε στην καθημερινότητα. Γι' αυτό ίσως, πέρα από το θέμα των γονιδίων, δύο άνθρωποι που βρίσκονται στην ίδια ηλικία, ο ένας μπορεί να δείχνει πολλά χρόνια νεότερος κι ο άλλος πολλά χρόνια μεγαλύτερος. Δε νομίζω πως είναι πολύ μακριά από την αλήθεια αυτό. Επίσης, από τη μεταφυσική πλευρά, ο χρόνος είναι ένα από τα εργαλεία που μας βοηθούν να βιώσουμε την εμπειρία της υλικής ζωής. Δίνει στον άνθρωπο- και τα άλλα υλικά πλάσματα- την ψευδαίσθηση της γραμμικότητας των γεγονότων, ώστε να δύναται η αντίληψη να καταγράφει με τη σειρά -ας πούμε-τις εικόνες, τους ήχους, τις αισθήσεις κ.τ.λ. αναλύοντάς τα όπως είναι φτιαγμένη να τα αναλύει, είτε βγάζοντας συμπεράσματα για την ύπαρξη είτε απλά βιώνοντάς τα ένα προς ένα, για χάρη και μόνο της υλικής εμπειρίας...Νομίζω πως θα το αφήσω εδώ. Έτσι κι αλλιώς δεν είχα σκοπό να τα γράψω όλα αυτά αλλά φαίνεται πως το κείμενό σου με είχε εμπνεύσει περισσότερο από όσο νόμιζα, κάτι που συμβαίνει εδώ και πολλά χρόνια κάθε φορά που σε διαβάζω( και σε ακούω μερικές φορές). Να'σαι καλά συνοδοιπόρε...

Ανώνυμος είπε...

Ο χρόνος δεν υπάρχει.

Π. Β. Γ. είπε...

σημαντικές οι σκέψεις σου Συνταξιδιώτη, χαίρομαι πολύ που εμπνέεσαι από τις εμπνεύσεις μου, είναι ο τρόπος που έχει το πνεύμα να κυκλοφορεί...

Π. Β. Γ. είπε...

Ο Χρόνος είναι ψέματα

ΥΔΡΑΡΓΥΡΟΣ είπε...

"Δεν έχουμε τίποτα δικό μας παρά μόνο τον χρόνο, τον χρόνο που απολαμβάνουν όσοι δεν έχουν που την κεφαλή κλίναι"
Μπαλτασάρ Γκρασιάν.