Ο
ΕΑΥΤΟΣ ΣΟΥ!
Αν το
«συνειδητό» κομμάτι του εαυτού μας είναι απλά η κορυφή ενός παγόβουνου, κι από
κάτω του χάνεται στο βάθος το «υποσυνείδητο», κι όλο αυτό το οικοδόμημα στέκει
πάνω στην άβυσσο του «ασυνείδητου», τότε δεν υπάρχουν και πολλές πιθανότητες να
γνωρίζω τα πάντα για τον εαυτό μου.
Υπάρχει
περίπτωση να μην γνωρίζω και απολύτως τίποτε για τον εαυτό μου, κι αυτό με
κάνει να ανησυχώ... Όλο αυτό το βάθος βρίσκεται μέσα σε μένα;;
Και,
σαν να μην έφταναν όλα αυτά, ο Ερμής ο Τρισμέγιστος μού λέει πως «ό,τι είναι
πάνω είναι και κάτω», δηλαδή έχω ένα καθρέφτισμα ολόκληρου του Σύμπαντος μέσα
μου. Κι η κατάσταση μου είναι ακόμη χειρότερη αν ισχύει κι εκείνο το
μυστικιστικό «ένα σε όλα και όλα σε ένα», γιατί αυτό σημαίνει ότι ο εαυτός μου
δεν είναι ένας, αλλά όλοι οι εαυτοί σε έναν!
Και,
εφόσον δεν είμαι παντογνώστης και πανταχού παρών και τα πάντα πληρών, και ούτε
πρόκειται να γίνω σύντομα, διαβλέπω ότι δεν υπάρχει ούτε μία απειροελάχιστη
πιθανότητα να γνωρίσω ποτέ τον εαυτό μου…
Εδώ που
τα λέμε, όλη αυτή η μανία για το «γνώθι σ’ εαυτόν», τελικά είναι πάρα πολύ
εγωιστική. Μιλάμε για τον υπέρτατο εγω-ισμό! Είναι αστείο να υπάρχουν άνθρωποι
που ασχολούνται σοβαρά συνέχεια με τον εαυτό τους σαν παθιασμένοι μονομανείς - κι επιπλέον όλα δείχνουν ότι μάλλον πρόκειται για μια μάταιη αναζήτηση, (είναι
σαν να λες ότι θα γνωρίσεις όλο το βυθό του ωκεανού, και να μην έχεις και
υποβρύχιο).
Ναι,
είναι πολύ εγωιστικό να σε ενδιαφέρει μόνο η γνώση του εαυτού σου. Ακόμη κι αν
δεν μπορείς να κάνεις αλλιώς, επειδή θεωρείς ότι τα πάντα είναι ουσιαστικά ο
εαυτός σου. Ακόμη και αν λες ότι θέλεις να γνωρίσεις τα πάντα επειδή πιστεύεις
ότι είσαι τα πάντα, αυτό πάλι δεν είναι αυτογνωσία, είναι απλά μεγαλομανία.
Είσαι ένας μεγαλομανής εγωιστής εξυπνάκιας, το μόνο που σε νοιάζει είναι ο
εαυτός σου και μάλιστα πιστεύεις ότι είσαι τα πάντα στον κόσμο!
Από την
άλλη, θυμάμαι κι εκείνον τον κυνικό τον Άμπροουζ Μπηρς που έλεγε: «Εγωιστής
είναι ο άνθρωπος που ενδιαφέρεται συνέχεια για τον εαυτό του και όχι για μένα…»
Αν
δούμε τα πράγματα λίγο από την ανάποδη, (οι Γιαπωνέζοι λένε ότι η ανάποδη
πλευρά έχει επίσης την ανάποδη πλευρά της), θα μπορούσαμε να θέλουμε να
γνωρίσουμε τα πάντα για τον κόσμο εκεί έξω, και όχι να γνωρίσουμε τα πάντα για
τον εαυτό μας. Αυτό δεν μοιάζει εγωιστικό, αντίθετα μου μοιάζει πολύ γενναίο,
άρα περιέχει και μία αυταπάρνηση - μου μοιάζει και αυθόρμητο και αγνό, άρα και
λίγο παιδικό, έχει κάτι από την χαμένη μας παιδική αθωότητα.
Το να
ασχολείσαι συνέχεια με τον εαυτό σου μοιάζει με το να συχνάζεις στην τουαλέτα
και να ψαχουλεύεις την λεκάνη. Το να ταξιδεύεις και να εξερευνείς, είναι μάλλον
πιο υγιεινό.
Θα μου
πείτε, υπάρχουν άνθρωποι που αναζητούν την εξειδίκευση, το «γνώθι σ’ εαυτόν» είναι η απόλυτη ειδικότητα. Aλλά ίσως δεν έχετε σκεφτεί ότι η ειδικότητα είναι
η «δικότητα», κι ότι ο ειδικός ασχολείται μόνο με την ει-δικότητά του, δηλαδή με
τον εαυτό του, δηλαδή δεν ξέρει τίποτε άλλο, κι υπάρχουν τόσα πράγματα στον
κόσμο για να γνωρίζει…
Ο sci-fi συγγραφέας Ρόμπερτ Χάινλάιν, όταν δεν έστελνε διαστημικούς πεζοναύτες να
γενοκτονούν εξωγήινες ράτσες, έγραφε μερικά πολύ έξυπνα πράγματα :
«Ένα
ανθρώπινο ον, πρέπει να μπορεί να αλλάζει πάνες, να οργανώνει μια εισβολή, να
σφάζει ένα γουρούνι, να ναυπηγεί ένα πλοίο, να σχεδιάζει ένα κτίριο, να
συνθέτει μία σονάτα, να κάνει ισολογισμούς, να χτίζει έναν τοίχο, να γιατρεύει
ένα σπασμένο κόκαλο, να παρηγορεί τους ετοιμοθάνατους, να παίρνει εντολές, να
δίνει εντολές, να συνεργάζεται, να δρα ολομόναχος, να λύνει εξισώσεις, να
αναλύει ένα νέο πρόβλημα, να μαγειρεύει ένα καλό φαγητό, να προγραμματίζει ένα
κομπιούτερ, να πολεμά αποτελεσματικά, να ονειρεύεται, να γράφει ποιήματα, να
είναι αληθινά ευγενής, να ανάβει μια φωτιά, να φυτεύει ένα παρτέρι λουλούδια,
να πλένει ρούχα, να ζωγραφίζει, να ξαναπροσπαθεί, να πεθαίνει γενναία. Η
εξειδίκευση είναι για τα έντομα…»
Ίσως, τελικά, να μην είμαστε από την φύση μας εγωιστές, να μην είναι φυσική η κλίση μας
για πλήρη αυτογνωσία, ναρκισσισμό, εξειδίκευση, έλεγχο, εξουσία.
Ίσως να
μην είμαι εγώ ο κόσμος, αλλά απλά ο κόσμος να μού ανήκει, έτσι απλά, κι εγώ να
μην έχω πάει ποτέ να δω και να απολαύσω τα απέραντα κτήματά μου. Να βγω έξω από
τον εαυτό μου, να με δω από όλες τις άλλες οπτικές γωνίες, όσο περισσότερες
τόσο καλύτερα, να γνωρίσω τους άλλους ανθρώπους, να γνωρίσω άλλους εαυτούς, να
δω πολλά διαφορετικά ηλιοβασιλέματα, να διαβάσω όλα τα βιβλία που έγραψαν
άλλοι, να μάθω πράγματα που δεν προβλεπόταν ποτέ να μάθω, να γνωρίσω τα αστέρια...
Γιατί
να κλειστώ στο μοναστήρι της ύπαρξης και να προσεύχομαι και να διαλογίζομαι για να σώσω εγώ
την ψυχούλα μου, το ωραίο μου τομάρι; Αν ήμουν ο Θεός, θα αηδίαζα με έναν
τέτοιο εγωισμό, θα απέστρεφα το βλέμμα, θα ήθελα ανθρώπους γενναίους,
αλτρουιστές, πολυσχιδείς, φιλόσοφους, μεγαλόκαρδους, ανοιχτούς, όχι κλειστούς
μέσα στο πλυσταριό του εαυτού τους που θα κυνηγούν μανιασμένα το «γνώθι σ’
εαυτόν» με εμπορικό αντάλλαγμα να τους λυπηθώ και να τους λυτρώσω ή να τους δώσω την φώτιση - δεν θα τους λυπόμουν καθόλου, θα τους έριχνα ακόμη πιο βαθιά μέσα στο
ίδιο τους το σκοτάδι.
Δεν
μπορείς να λες ότι ο κόσμος σου χρωστάει κάτι, σ’ εσένα προσωπικά, ο κόσμος δεν
σου χρωστάει τίποτα, ήταν εδώ πριν από σένα.
Τελικά,
ίσως να είμαστε όλοι πηγάδια σε ένα μεγάλο λιβάδι, που έχουν όλα τους κοινό
πυθμένα και επικοινωνούν υπογείως. Επιφανειακά μοιάζουν απομονωμένα,
ακολουθώντας τις ολόδικές τους καταδύσεις, αλλά μοιράζονται τον ίδιο μεγάλο
πυθμένα, αόρατο από την επιφάνεια ή από τη διαδρομή της εκάστοτε κατάδυσης. Όλα
συνδέονται!
Κάτι
μου λέει, (ένα πουλάκι), ότι εκεί βαθιά στην άβυσσο του «ασυνείδητου», κρύβεται
το ασυνείδητο όλου του κόσμου και όχι απλά το δικό μου, (το ασυνείδητό μου είναι
το συλλογικό ασυνείδητο), και ότι μπορώ να γνωρίσω εκ των ιδίων όλους τους
άλλους εαυτούς, όχι επειδή είμαστε ίδιοι, αλλά επειδή ο εαυτός μου είναι ένας
αεραγωγός στο βαθύ κοινό μας οίκημα. Μια πνευματική συγκοινωνία.
Ξέρετε
πώς διάβαζε βιβλία ο ψυχικός Έντγκαρ Κέησυ; Έβαζε ένα βιβλίο κάτω από το
μαξιλάρι του, κοιμόταν, κι όταν ξυπνούσε ήξερε όλο το βιβλίο απ’ έξω! Υπάρχουν
πολλές ερμηνείες για το φαινόμενο αυτό, αλλά, αναρωτιέμαι αν θα μπορούσε να το
διαβάσει έτσι, αν κανένας άλλος άνθρωπος δεν είχε διαβάσει ποτέ το βιβλίο. Μου
φαίνεται ότι έκανε μια υποκλοπή, το διάβαζε μέσα από σένα. (Σήμερα το βράδυ θα
κοιμηθώ πάνω στην βιβλιοθήκη μου…)
Όλα τα
παραπάνω, κατά την γνώμη μου, είναι πολύ λογικά, και δεν καταλαβαίνω γιατί στον
νου των πολλών είναι μεταμφιεσμένα με το μανδύα του παράλογου. Αλλά επειδή «η
λογική, σαν το ουίσκι, χάνει την ωφέλιμη επίδρασή της όταν την παίρνουμε σε
μεγάλες ποσότητες» (λέει ο Λόρδος Ντάνσανυ), λέω κι εγώ να σταματήσω να τα
γράφω όλα αυτά και να αφήσω τον εαυτό μου να παρασυρθεί από τον κόσμο κι από
τις θαυμαστές υποθέσεις του :
Μέσα
στο ποτήρι με το ουίσκι βλέπω βυθισμένα πυρηνικά υποβρύχια και ναυάγια
πειρατικών πλοίων, είμαι αστροναύτης που έχασε τον δρόμο για το σπίτι, μπαίνω
από τις καμινάδες και μοιράζω δώρα στα παιδάκια, κάνουμε καλή παρέα μαζί με την Δουλτσινέα, θα επιτεύξω την πολυστασία, έχω ένα κάστρο στην Ιρλανδία.
Κάποιος
ίσως σκεφτεί ότι όλα αυτά είναι επικίνδυνες ιδέες για την κοινωνική σταθερότητα
και την εσωτερική αυτογνωσία. Ένας από τους πιο αξιόλογους εξυπνάκιες που ξέρω,
ο Όσκαρ Γουάιλντ, του έχει απαντήσει ήδη :
«Μια ιδέα που δεν είναι επικίνδυνη,
είναι ανάξια να αποκαλείται ιδέα, έτσι κι αλλιώς…»
Παντελής Β. Γιαννουλάκης
Διάβασε το βιβλίο του Παντελή Γιαννουλάκη,
ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΑΠΟΔΡΑΣΗΣ
Από την Καθημερινή Πραγματικότητα
Μπορείς να το παραγγείλεις on line από εδώ (click link) >
ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΑΠΟΔΡΑΣΗΣ από την Καθημερινή Πραγματικότητα ⋆ Περιοδικό Strange (strange-egnarts.com)
Και να σου σταλεί κρυφά στο σπίτι σου από το «Αόρατο Κολλέγιο»
