ΠΕΙΡΑΜΑ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗΣ

ΠΕΙΡΑΜΑ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗΣ

Είναι μια μεγάλη αλήθεια ότι ο κόσμος αποτελείται από τα πράγματα που παρατηρούμε ότι αποτελείται.

Αλλάζεις αυτά που παρατηρείς, αλλάζουν τα περιεχόμενα, αλλάζει ο κόσμος. (Αλλάζεις κι εσύ). Στον κόσμο συμβαίνει αυτό που παρατηρείς ότι συμβαίνει.

Και για κάποιον παράξενο λόγο (χμ…), υπάρχουν πάντα κάποιοι που σε βάζουν να παρατηρήσεις κάτι που συμβαίνει, για να παρατηρείς τον κόσμο στον οποίο συμβαίνει αυτό, και τα άλλα που σχετίζονται με αυτό, έτσι ώστε να παρατηρείς τον κόσμο που αυτοί θέλουν να παρατηρείς και όχι όλον τον υπόλοιπο (ή τους υπόλοιπους).

Ο κόσμος, άλλωστε, είναι κάτι πάρα πολύ μεγαλύτερο από την παρατήρησή μας ή τις αναμνήσεις των παρατηρήσεών μας, ή την ιστορία των συμβάντων του κόσμου που κάποιοι μας έβαλαν –ή μας έμαθαν– να παρατηρούμε.

Όπως κι αν έχει, στο κάτω-κάτω, παρατηρούμε αυτό που φαίνεται. Και, τις περισσότερες φορές, αυτό που φαίνεται είναι αυτό που μας δείχνουν.

Μας μαθαίνουν λίγα. Μας δείχνουν λίγα. Παρατηρούμε λίγα.

Ο κόσμος είναι ένα πολύ μικρό μέρος. (Καταλαβαίνουμε λίγα. Φανταζόμαστε λίγα. Κάνουμε λίγα). Εμείς οι ίδιοι είμαστε λίγοι και μικροί, εξαιτίας αυτού του γεγονότος.

Ο κόσμος είσαι εσύ. Γι’ αυτό είναι τόσο απογοητευτικός! Ο κόσμος είναι ο εαυτός σου. Και απογοητεύεσαι από τον κόσμο, τελικά, επειδή απογοητεύεσαι (κρυφά) από τον εαυτό σου.

Και ο εαυτός σου δεν είναι στ’ αλήθεια δικός σου. Είναι ίδιος με τον εαυτό όλων των άλλων εδώ γύρω. Μα, πώς γίνεται αυτό;; …Ναι, πώς να γίνεται άραγε;;…

Ίσως να το έχετε ξανακούσει, ότι αυτήν την εποχή στην Ελλάδα, με την Κρίση που περνάμε και με όλα τα άλλα, έχουμε γίνει ένα Πείραμα. Ναι, αυτό είναι φανερό…μάλλον. Αλλά δεν είμαι σίγουρος ότι έχουμε καταλάβει ποιο είναι το Πείραμα...

Έχουμε γίνει, μεταξύ πολλών άλλων πειραμάτων, (πρόκειται, βλέπετε, για πολυεπίπεδο πείραμα), ένα Πείραμα Παρατήρησης. Κάποιοι μας παρατηρούν.

Μας παρατηρούν και καταλαβαίνουν έτσι πράγματα για τον κόσμο, που εμείς δεν καταλαβαίνουμε, επειδή δεν μπορούμε να μάς παρατηρήσουμε, δηλαδή, δεν μπορούμε να παρατηρήσουμε τον εαυτό μας, παρά μόνο παρατηρούμε αυτά που μας δείχνουν για τον εαυτό μας…

Εντάξει.  …. 

Ας κάνουμε, εδώ, μαζί, ένα Πείραμα Παρατήρησης.

Αφήστε με, για παράδειγμα, να σας δείξω τι παρατηρώ εγώ σήμερα, στην πολύ παράξενη κατάσταση που έχουμε περιέλθει εδώ στην τοπική μας πραγματικότητα.

Παρατηρώ ότι η μεγάλη Κρίση, την οποία περνάμε εδώ στην τοπική μας πραγματικότητα, βοηθάει πάρα πολύ, πάρα πολλούς από τους συμπολίτες μας, χωρίς εμείς να το παρατηρούμε ή να το καταλαβαίνουμε. Το βλέπω πολύ καθαρά αυτό και το παρατηρώ συνεχώς (λόγω ασχολίας, ας πούμε, όχι για κανέναν άλλο λόγο).

Παρατηρώ ότι οι αμέτρητοι δημοσιογράφοι μας κυριολεκτικά έχουν βρει την υγειά τους οι άνθρωποι. Εκεί που, παλαιότερα, κάθε μέρα προβληματίζονταν για το τι να εκθέσουν, τι να σχολιάσουν, τι να καταγγείλουν, πώς να ρητορεύσουν, πώς να κερδίσουν τη συμπάθεια και το ενδιαφέρον του «κοινού», πώς να γεμίσουν το πρόγραμμά τους, τις ειδήσεις τους, τις στήλες τους, τις εκπομπές τους, τις εφημερίδες τους, κλπ, και το έκαναν με μεγάλο κόπο, ιδέες, ανιχνεύσεις, έρευνες, δικτυώσεις, κλπ….τώρα, αυτό είναι για αυτούς το πιο απλό καθημερινό πράγμα, δεν χρειάζεται καθόλου να προβληματίζονται πλέον, απλά αναφέρονται συνεχώς στην πολυεπίπεδη Κρίση και στα συνεπαγόμενά της, και στα πάντα τα συναφή. Και, βέβαια, συνδέουν αργά και σταθερά τα πάντα σε σχέση με αυτό, προεκτείνοντας τα, όλο και πιο βαθιά, όλο και πιο ενημερωμένα, με όλο και πιο πολλές λεπτομέρειες, ανοίγοντας όλο και πιο πολύ τη δουλειά με χαρά, πάνω στο ίδιο μονοπάτι που δεν χρειάζεται πλέον να ψάχνουν για άλλο, επειδή έχει μετατραπεί σε τιτάνια λεωφόρο που τους χωράει όλους και όλα, για όλους έχει η Κρίση και για όλα έχεις κάτι να πεις και να δείξεις και να καταγγείλεις και να ρητορεύσεις. (Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίον, όπου και να γυρίσετε να κοιτάξετε σε τηλεόραση, εφημερίδες, έντυπα, ραδιόφωνο, ίντερνετ, απλά θα δείτε κάτι σχετικό με την Κρίση). Μιλάμε, ούτε λίγο ούτε πολύ, για τον δημοσιογραφικό παράδεισο!

Οι πολιτικοί μας, (που οι περισσότεροι από αυτούς ήταν ανέκαθεν ένα μάτσο από τυχοδιώκτες συνωμότες δικηγόρους-οικονομολόγους-λογιστές-δημοσιογράφους,

γραμματείς και φαρισαίους και γραφειοκράτες, του χειρίστου είδους), που, παλαιότερα, κυριολεκτικά δεν είχαν τι να πουν και τι να κάνουν οι άνθρωποι, για να φαίνεται ότι κάτι κάνουν, τώρα απλά έχουν επιτέλους μόνο δυο πανεύκολες εύλογες επιλογές : να προσπαθήσουν να εξηγήσουν την Κρίση και όλα τα συναφή, παρουσιαζόμενοι ως ειδικοί, και πώς αυτοί ξέρουν τι είναι απαραίτητο να γίνει και τι δεν είναι, και να υποκριθούν ότι είναι στη δική τους εξουσία να τη διαχειριστούν, ή να αντιταχθούν στην Κρίση και σε αυτούς που την εξηγούν και λένε τι είναι απαραίτητο και τι δεν είναι, κλπ, και να πάρουν το μέρος του απλού ανθρώπου στα πάντα, μιλώντας για την αλλαγή του σκηνικού.  (Επιπλέον, εκεί που κανείς δεν έδινε δεκάρα για την πολιτική και τους πολιτικούς και τα πολιτικά, αλλά και για την οικονομική πολιτική, και για τα κόμματα, κλπ, τώρα ξαφνικά αυτά ενδιαφέρουν τους πάντες!). Μιλάμε, ούτε λίγο ούτε πολύ, για τον πολιτικό παράδεισο!

Παρατηρώ ότι οι περισσότεροι άνθρωποι, οι απλοί πολίτες, που συνήθως δεν ασχολούνταν με τίποτε πέρα από τη δουλειά τους και τη διασκέδασή τους (και με κάποια ίδια όλοι ανόητα πράγματα, όπως τα καλλυντικά και ο αθλητισμός κλπ), τώρα ξαφνικά βρήκαν κάτι να ασχοληθούν, να νιώσουν ότι κάτι σημαντικό τους ενώνει με τους άλλους, κάτι για να μιλήσουν, να καταγγείλουν, να φωνάξουν, να ρητορεύσουν κι αυτοί : την Κρίση, και τα συναφή. Το ένιωθαν κάπου βαθιά μέσα τους ότι σε κάτι πρέπει να επαναστατήσουν κάποτε, ότι κάτι δεν είναι σωστό, ότι κάτι δεν πάει καλά, και επιτέλους το ανακάλυψαν!
Τώρα μπορούν να επαναστατήσουν ενάντια στην Κρίση, και σε όλα που συνδέονται με αυτήν, δηλαδή στα πάντα. Και δεν έχουν πια, παρά –δημιουργικά όσο ποτέ άλλοτε– να εντοπίσουν τις αιτίες της Κρίσης, ποιος φταίει, τι φταίει, κλπ. Ανακάλυψαν ακόμη και τις συνωμοσίες! Απέκτησαν Κοσμοθέαση. Απέκτησε ένα νόημα η βαρετή ζωή τους.
Παρατηρώ, για παράδειγμα, τους χιλιάδες συμπολίτες μας που γράφουν καθημερινά κάτι παντού στο ίντερνετ. Όλοι πλέον γράφουν για την Κρίση, για την προδοσία, τη συνωμοσία, για το ένα σχετικό ή το άλλο. Όλοι βρήκαν κάτι για να είναι μικροί ήρωες. Καταγγέλλουν, επαναστατούν γράφοντας ένα κειμενάκι, αναλύουν, βρίζουν, ανακαλύπτουν, επιδεικνύουν, καταδεικνύουν, σχολιάζουν επαναστατικά, ριζοσπαστικά, οργισμένα, απαξιωτικά, και σχεδόν όλοι συμφωνούν μεταξύ τους, με μεγάλη ομόνοια, όλοι περνάνε πολύ ωραία, με καλή παρέα, και έγιναν όλοι ξεχωριστοί και ωραίοι. Κανένας δεν διαφωνεί πια μαζί τους. Κανένας πια δεν λέει στον άλλον ότι δεν είναι έτσι αυτό που λέει. Κι όλοι πια έχουν να πουν κάτι. Κι όλοι χειροκροτούν ο ένας τον άλλον, και χαίρονται που είναι όλοι αγανακτισμένοι, ικανοποιούνται για πρώτη φορά από τους συνανθρώπους. (Ακόμη και στις διάφορες συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας ή εθελοντισμού, κάνουν και νέες γνωριμίες). Μιλάμε, ούτε λίγο ούτε πολύ, για τον παράδεισο του συμπολίτη!

Κανένας δεν επαναστατεί στ’ αλήθεια ενάντια στο Σύστημα. Δεν είναι εναντίον του Συστήματος. Όλοι αγανακτούν και διαμαρτύρονται γιατί το Σύστημα δεν δουλεύει καλά. Δεν θέλουν να μην υπάρχει το Σύστημα. Αντιθέτως! Μιλάμε, δηλαδή, ούτε λίγο ούτε πολύ, για τον παράδεισο του Συστήματος!

Όλοι εκείνοι που είχαν εδώ πρόβλημα, νιώθουν ξαφνικά λίγο καλύτερα, διότι όλοι πια έχουν πρόβλημα!

Κι εκείνοι που δεν μπορούσαν να πληρώσουν, αγχώνονται πια λιγότερο, διότι όλοι πια δεν μπορούν να πληρώσουν. Ο παράδεισος του προβληματισμένου!

Παρατηρώ τα συνεχή δυστυχή συμβάντα.

Και έχω ήδη παρατηρήσει ότι, εδώ, σ’ αυτόν τον ταλαιπωρημένο τόπο, που βασανίζει τον εαυτό του συνεχώς και που συνέχεια τρώει τα παιδιά του και προδίδει τις αξίες του, εδώ σε αυτόν τον τόπο, οι Έλληνες, είχαν πάντα –πέρα από τις πολλές ιδιαιτερότητές τους– ένα ξεχωριστό χαρακτηριστικό (ολοφάνερο προς παρατήρηση όχι μόνον σε κάποιον που ζει εδώ και το βιώνει, αλλά ακόμη πιο φανερό αν ταξιδέψει λίγο και δει πώς είναι οι άλλοι λαοί), και το χαρακτηριστικό αυτό που είναι κυρίαρχο, είναι : η Μισαλλοδοξία!

Η έμμονη αντιπαλότητα του ενός με τον άλλον, η μικροπρέπεια και ο φθόνος, η δολιότητα και η ατιμία, η αγνωμοσύνη και η προδοσία, η συνεχής κριτική και η χαιρεκακία, ο παραλογισμός και η ξεροκεφαλιά, η απαξίωση και η ακατανοησία, η Μισαλλοδοξία...

Και ξαφνικά, καθώς όλα τα ενδιαφέροντα σταδιακά ακυρώνονται λόγω αδυναμίας και καταστρέφονται, άρχισαν να μειώνονται οι αιτίες για φθόνο, σχεδόν κανείς άξιος δεν μπορεί πια να κάνει κάτι άξιο. Όλα βυθίζονται στην μετριότητα, μέσα στη γενική ανακούφιση για αυτό.

Εδώ, λοιπόν, (που όποιος πάει να κάνει οτιδήποτε αξιόλογο όλοι πέφτουν επάνω του να τον φάνε, και όλοι είναι εναντίον όλων), που κανείς δεν νοιάζεται για κανέναν, και που κανείς δεν μπορεί να προσφύγει σε κανέναν, ξαφνικά: ήρθαν οι πρόσφυγες! Ξένοι αναξιοπαθούντες!

Και, ξαφνικά, πυροδότησαν το ενδιαφέρον προς τον συνάνθρωπο (που, στη φάση αυτή, δεν είναι ακριβώς άνθρωπος σαν κι εμάς, αλλά έχει εκπέσει –δεν έχει τίποτε απολύτως για να το φθονήσεις), με την εισαγόμενη κακουχία τους! Και, ξαφνικά, όλοι ένιωσαν καλύτερα, ότι υπάρχουν και χειρότερα, όλοι οι εντόπια αναξιοπαθούντες ένιωσαν ανώτεροι, που μπορούν επιτέλους να σκύψουν και να δείξουν έλεος, θυμήθηκαν την «ανθρωπιά», κι άρχισαν να προσφέρουν, να κάνουν υπερβάσεις αποδοχής, αλλά και να διαφημίζουν τον εαυτό τους ως φιλάνθρωπο και φιλελεύθερο και φιλόξενο (αλλά, και κάπου, πάλι εναντίον όλων των άλλων που...δεν είναι αρκετά), και βρήκαν ακόμη μία αιτία για να είναι καλύτερα, να νιώσουν καλύτερα ως άνθρωποι απέναντι στους ανθρώπους, και να προσπαθήσουν να επιδείξουν όλες εκείνες τις αρετές που δεν έχουν, αλλά τις εφαρμόζουν παρ’ όλα αυτά...

Κι έτσι, η Κόλαση αυτή μέσα στην οποία ζούμε, έγινε ξαφνικά πολύ βολική, πολύ δική μας, πολύ ωφέλιμη, πολύ αποδεκτή, επιφανειακά, αλλά και πολύ αναπόφευκτη...

Και όλοι, κρυφά μέσα τους, βλέποντας –από την άλλη– σαν κόλαση πια την Ελλάδα, με όλα μα όλα αυτά, άρχισαν να βλέπουν σαν παράδεισο την Γερμανία, την Ολλανδία, το Βέλγιο, την Φινλανδία (!), κ.ά.. Ω, μιλάμε, ούτε λίγο ούτε πολύ, για τον παράδεισο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, «όπως θα έπρεπε να είμαστε κι εμείς». Δουλειά-σπίτι, δουλειά-σπίτι, μισθό, ησυχία, τάξη και ασφάλεια, και όχι τόσο διεφθαρμένο κράτος. Αυτός είναι πια ο παράδεισος. Τί όνειρο!

Ένας λιγοστός και μικρός παράδεισος, όπως ο λιγοστός και μικρός κόσμος εκεί έξω, όπως ο λιγοστός και μικρός εαυτός μας. Πρέπει να αγωνιστούμε γιατί τον δικαιούμαστε.

…Τέλος Πειράματος Παρατήρησης.

Παντελής Γιαννουλάκης